Ik weet het, je ziet het niet vaak. Een review van een videogame die los staat van Star Wars op een Star Wars website. Zijn we te hard op ons achterhoofd gevallen? Nee, allerminst. Er is een reden dat we de nieuwste telg in de Monkey Island-franchise met je gaan bespreken.
Mocht je nu afvragen waarom deze game zo aanwezig is op deze website, dan start ik graag met een stukje geschiedenis. Bij het horen van de naam LucasArts denken we al snel aan de vele, vele Star Wars games die uit deze studio voort zijn gekomen. We bespreken ze niet voor niets stuk voor stuk in onze geschreven Gaming Holocron, alsook in de video documentaireserie met dezelfde naam. Pareltjes (en minder sterke titels) die het universum groter en groter hebben gemaakt. Maar voordat LucasArts ook maar hun eerste Star Wars videogame creëerde, stond de studio vooral bekend om haar humoristische en sterke point-and-click adventures. De Monkey Island-franchise is misschien wel de bekendste.
Monkey Island pionierde in het point-and-click genre
Al in 1990, drie jaar voordat LucasArts haar eerste eigen Star Wars game bracht, verscheen The Secret of Monkey Island voor de Amiga, MS-DOS, Atari ST en Macintosh. Het spel start met hoofdpersonage Guybrush Threepwood en zijn initiële droomwens. “I want to be a pirate!” Hiervoor moest hij zich bewijzen tegenover verschillende Piraten Kapiteins. Ook ontmoet hij Elaine Marley, aan wie hij meteen zijn hart verliest. Echter, het spookschip van Kapitein LeChuck duikt snel op. Guybrush weet niet dat ook LeChuck zijn ogen op haar heeft laten vallen. De titel uit de koker van ontwikkelaars Ron Gilbert, Tim Schafer en Dave Grossman werd een gigantische hit waardoor een vervolg niet uit kon blijven. Een jaar later ging het avontuur dan ook verder in Monkey Island 2: LeChuck’s Revenge. Een game die wederom immens populair wist te worden.
In 1997 verscheen The Curse of Monkey Island. Echter werd deze gecreëerd zonder de originele namen en werden bestaande conventies aangepast aan de nieuwe tijdgeest. Guybrush kreeg voor het eerst een echte stem en de stempel van andere programmeurs was voelbaar. Grafisch werd er een switch naar een nieuwe stijl gemaakt en de gameplay voelde ook anders aan. In 2000 verscheen Escape from Monkey Island op voor Windows en een jaar later voor de Mac en PlayStation 2. Hoewel het verhaal nog steeds door gaat is het een game die door veel fans met vreemde gevoelens bekeken wordt. Want hoewel het spel zeker geen slechte titel was, was het best een stap van dat wat eerdere delen deden qua gameplay. Het was de laatste adventuregame die LucasArts ooit zou maken. Rond deze tijd was ILM samen met Steven Spielberg bezig om een film rondom de franchise te ontwikkelen. Wegens creatieve meningsuitingen kwam deze nooit verder dan een screenplay.
De terugkeer van Monkey Island
Telltale Games bracht in 2009 een episodische avonturengame uit genaamd Tales of Monkey Island. Met vijf losse episodes (welke los van elkaar verschenen en hierdoor een tv-serie gevoel kregen), kon de speler elke keer het verhaal doorzetten om zo tot een grote conclusie toe te werken. Wanneer per ongeluk een grote ziekte los wordt gelaten op het Caribische gebied en piraten in zombies veranderen, moet Guybrush op zoek naar een legendarische zeespons om de epidemie te stoppen. Lang leek dit het einde van de franchise te zijn, tot het moment dat Disney in 2012 Lucasfilm kocht, met daarbij de rechten op de lang lopende serie. Ron Gilbert schreef op Twitter dat hij interesse had om de rechten op Monkey Island (alsook Maniac Mansion) te kopen van het bedrijf. In 2017 werd zelfs een petitie gestart om dit kracht bij te zetten. In april 2022 werd Return to Monkey Island dan eindelijk aangekondigd, een samenwerking tussen Gilbert’s Terrible Toybox studio en Lucasfilm Games waarbij Devolver Digital de uitgever is. Het was een heel avontuur om bij dit nieuwe avontuur aan te komen.
Een avontuur induiken zonder voorgeschiedenis. Return to Monkey Island is goed te begrijpen wanneer je eerdere delen niet gespeeld hebt. Sterker nog, het is een vervolg op het tweede deel, waardoor de rest volledig buiten spel komt te staan. Enige kennis van het verhaal maakt wel dat de game leuker is. Je zou het haast kunnen zien als een reboot, terwijl het toch ook een beetje een vervolg is. Wat ik hiermee bedoel is dat het spel hard op je herinneringen in weet te spelen, waardoor nostalgische gevoelens snel boven komen. Maar heb je nooit eerder een Monkey Island gespeeld, dan mis je in feite niets om met volle teugen van dit spel te kunnen genieten.
Het is duidelijk dat Ron Gilbert terug is, tijdens het spelen voel je dat je een authentieke Monkey Island ervaring aan het spelen bent. Het spel is grappig en oogt zoals vroeger – maar in een geheel nieuw jasje – en het verhaal brengt genoeg puzzels die je aan het denken zetten terwijl je hardop aan het lachen bent. Middels een aanwezig scrapbook kun je even in het verleden kijken (en dus eventueel toch dat oudere verhaal mee krijgen), maar persoonlijk sprong ik meteen deze adventure-game in. Het heeft lang genoeg geduurd, mijn handen waren aan het jeuken toen de Nintendo Switch eindelijk de toegang kreeg tot het spel.
Unieke visuals
Meteen vanaf het begin merk je de grootste verandering ten opzichte van het laatste deel (wat dus eigenlijk niet het laatste deel is). De visuele stijl. Daar is best wat om te doen geweest vanaf het moment dat de eerste beelden naar buiten werden gebracht. De overbekende pixel-stijl is vervangen door zeer scherpe moderne look, ogend als een toffe tekenfilm uit de huidige tijd. Hoewel ik hier eerst een beetje bang voor was, besefte ik me al snel dat dit waarschijnlijk was wat Gilbert altijd al had willen doen, maar dat de techniek er jaren geleden niet was om dit te verwezenlijken. Daarnaast heb ik de ‘Disney-achtige’-look ook kunnen waarderen in The Curse of Monkey Island, dus al snel kon ik me hier overheen zetten. Sterker nog. Na enkele uren spelen had ik geen andere stijl meer willen hebben. Deze game oogt fantastisch, gevuld met felle kleuren, snelle animatie en puik ontworpen personages. Ze ogen als vroeger, maar door de interessante stijl zijn ze niet uitpuilend van de details, maar ogen ze klassiek modern.
Vol met grappige details
Ik gebruik het woord klassiek hier niet zomaar. Want hoewel de game er fantastisch en hedendaags uitziet, gebeurt het tijdens het spelen vaker dan eens dat je gedachten even teruggaan naar de beginjaren negentig. Waar dit negatief kan klinken, bedoel ik juist het tegenovergestelde. De muziek klinkt zoals vroeger, met een lekkere Caribische sfeer waardoor je je zo weg laat voeren naar het nostalgische Monkey Island. Personages zijn sterk ingesproken, klinken sarcastisch en hebben hun eigen mening. Wat ik persoonlijk erg grappig vind is het feit dat wanneer je over een object heen gaat waar een actie aan verbonden zit, de game laat zien wat je personage op dat moment over dit object denkt. “Ik zou dit nu echt niet aan moeten raken, dit kan gevaarlijk zijn.” Waarna je het uiteraard aan gaat raken.
Zoals ik al aangaf speelt het spel zich na Monkey Island 2 af. Kennis van de eerdere games is niet nodig (al is er een handige optie om even up-to-date te raken met dat wat dertig jaar geleden gebeurde). Het verhaal gaat op een sterke manier door, maar weet flink wat emotionele momenten aan de game toe te voegen. In mijn herinnering was ik nooit eerder zo emotioneel verbonden aan deze personages zoals in dit spel. Natuurlijk draait het nog steeds om de terugkeer naar Monkey Island (de hele game is hier naar vernoemd), de rivaliteit tussen Guybrush en LeChuck en de liefdesdriehoek met Elaine Marley. Nog meer dan in eerdere delen weet dit ‘nieuwe derde deel’ de mysterie rond het eiland terug te brengen terwijl het verschillende klassieke locaties en personages aandoet. Uiteraard aangevuld met een hoop nieuwe, waarvan Locke Smith de pun-liefhebber in mij bijzonder blij kon maken. Want als zowat je complete bestaan uit goede puns bestaat, weet je dat ik snel fan van je ben.
Echter, een game als Return to Monkey Island kan de meest leuke locaties en personages hebben, aangevuld met een bijzonder sterk verhaal en nog steeds falen wanneer de puzzels niet goed zijn. Dat is toch wel een beetje waar het in dit genre om draait, uiteraard. Ook hier weet Return niet alleen zijn voorgangers te evenaren, maar vaker dan eens te overtreffen. De puzzels zitten slim in elkaar, zijn leuk om te voltooien en weten je af en toe flink de grijze massa te laten gebruiken. Vaker dan eens heb ik echt lange pozen na moeten denken om een bepaalde combinatie te krijgen of het goede object op de juist plek. Maar nergens werd het frustrerend. Mocht je er toch niet uitkomen, dan is er een hintboek aanwezig (zoals in de special editions van Monkey Island één en twee) om je op weg te helpen. Deze geeft op momenten dat je niet verder lijkt te komen een hint die je de juiste weg op kan sturen. Cryptisch, maar de goede kant op.
Wanneer je er nog steeds niet uit komt kun je om extra hints vragen, tot het boek gewoon verklapt wat je moet doen. Ergens voelt dit als een functie voor ‘de gamer van nu’ die niet opgegroeid is met de logica in de oude LucasArts adventures. Als iemand die opgegroeid is met de originele Monkey Island, Full Throttle, Maniac Mansion, Day of the Tentacle en Grim Fandango heb ik nooit de daadwerkelijke oplossing op hoeven vragen. Een handige to-do lijst, waarin precies staat wat je nog moet doen of al hebt gedaan, is een perfecte manier om in de gaten te houden waar je bent in het verhaal.
Een game die zijn doel haalt en voorbijstreeft
Vijfentwintig jaar na het laatste avontuur op Monkey Island waarbij Ron Gilbert zijn ding deed, keert de man terug naar de franchise waar hij duidelijk heel veel liefde voor heeft. Hij begrijpt de wereld, de humor, de personages en wat de fans willen. Ik had de verwachting dat ik een vervolg kreeg exact zoals deel twee dat ooit was, maar met nieuwe graphics en meer hedendaagse humor, maar kreeg zoveel meer. Ik kreeg een ervaring die mijn liefde voor deze franchise niet alleen nog eens heeft bevestigd, maar ook nog eens groter heeft gemaakt. Nu is het aan jou om op avontuur te gaan. “So you want to be a pirate, eh?”
Return to Monkey Island is op 19 september verschenen op Nintendo Switch en PC.