Sinds vorige maand is het een en al rep en roer in de Amerikaanse filmwereld, daar acteurs, schrijvers en vrijwel alle mensen die te maken hebben bij het dagelijks produceren van series en films zijn begonnen aan een staking. Het is de eerste grote staking in Hollywood in zestig jaar en het is niet eens zo heel toevallig dat deze juist nu plaatsvindt: in een tijdperk waarin streaming in korte tijd een groot aandeel in de entertainmentwereld heeft gewonnen en kunstmatige intelligentie (AI) steeds geavanceerder wordt.
Er wordt al langer door acteurs geklaagd over het gebrek aan fatsoenlijke compensatie nu veel films vooral op streamingdiensten bekeken worden. In 2021 verscheen bijvoorbeeld Black Widow op Disney+, in een tijd dat de bioscopen vanwege COVID niet op volle toeren draaiden. Deze release zorgde volgens hoofdrolspeelster Scarlett Johansson voor minder inkomsten uit bioscooptickets, waar ze bij het tekenen van haar contract jaren daarvoor wel rekening mee hield. Hoewel Disney in eerste instantie niet inging op de eisen van de actrice, werd er uiteindelijk alsnog een overeenkomst gesloten toen ze besloot om de zaak voor te leggen bij de rechter.
Nu is Johansson een actrice die het financieel goed voor elkaar heeft, maar wat te denken van alle acteurs die een (bij)rol(letje) hebben gespeeld en daar nauwelijks van rondkomen? Juist om hen gaat het in deze kwestie. De wereldberoemde namen die jij en ik zouden kunnen opdreunen hebben natuurlijk ook recht op compensatie, maar zij hoeven straks niet te heroverwegen om weer bij hun ouders te gaan wonen omdat ze hun eigen huis niet meer kunnen betalen. Neem daarbij opgeteld de gevolgen van AI (Artificial Intelligence; oftewel kunstmatige intelligentie) die inkomsten voor een overgroot deel van deze beroepsgroep minimaliseert: als grote studio’s opnames tot het einde der tijden mogen hergebruiken, zonder dat een acteur daar enige compensatie voor krijgt ontstaat er een lastige situatie. Naarmate de database van de studio’s groter wordt, hebben ze straks (bijna) geen acteurs meer nodig. Dit zijn de zaken waar het momenteel om gaat en waardoor het nog wel even zou kunnen duren voordat de productie van Amerikaanse films en series weer hervat gaan worden.
Waarom staken de acteurs en schrijvers?
We hebben bij Hollywood het idee dat iedereen veel geld verdient, maar dat is niet het geval. De acteurs die bijrollen spelen, verdienen echter vaak niet genoeg om te leven van hun werk. Het gaat bij de staking dus vooral om de onbekende acteurs die weinig terugzien van de waarde die ze genereren voor grote studio’s. Fran Descher van de acteursvakbond SAG-AFTRA vertelde in een interview met CBS Morning dat sommige leden niet eens hun eigen zorgverzekering kunnen betalen.
.@sagaftra president @frandrescher says Hollywood studios have not come back to the negotiating table since the actors’ union began its strike — and responds to claims from the studios about their offer: “Why would we go on strike if we were offered such an incredible deal?” pic.twitter.com/ohJEH4fhXb
— CBS Mornings (@CBSMornings) July 19, 2023
Onderhandelingen tussen de bonden en de studio’s liepen stuk en de Amerikaanse vakbond voor schrijvers (WGA) kondigde begin mei een staking aan, die nog altijd voortduurt. Sinds vorige maand ligt met de staking van acteurs alles plat in de Noord-Amerikaanse filmindustrie. In totaal doen er maar liefst 160.000 acteurs mee met de staking van de Amerikaanse vakbond SAG-AFTRA.
Studio’s komen ook uit een moeilijke periode
The Alliance of Motion Picture and Television Producers, een groep die de grote studio’s en streamers vertegenwoordigt, zegt dat ze al genoeg salarisverhoging en royalty’s wilden gaan betalen. En ook dat ze nog naar de AI-kwestie willen gaan kijken. De studio’s zeiden daarbij wel dat ook zij het niet makkelijk hebben gehad. Dit is terug te zien bij ontslagrondes bij grote bedrijven zoals Warner Bros. en Disney. Doordat mensen maar langzaam weer terugkeerden naar de bioscopen na de pandemie en veel kijkers alleen nog streamen, zagen veel studio’s hun inkomsten verminderen. Veel bedrijven hebben mensen moeten ontslaan. Wat dat betreft is het opmerkelijk dat de CEO’s wel nog miljoenensalarissen krijgen.
De invloed van de stakingen op film- en seriereleases
Hoewel veel films al min of meer af zijn en nog voor dit jaar gepland staan, twijfelen sommige studio’s over het uitstellen van hun film omdat ze nu niet meer gebruik kunnen maken van promotie door de acteurs op bijvoorbeeld een rode loper gala of een perstour. Een voorbeeld hiervan is Dune 2, die onlangs is uitgesteld naar maart 2024.
Veel films en series zijn al gestopt met de productie, zoals bijvoorbeeld het tweede seizoen van Andor. Disney heeft bovendien al eerder aangegeven dat er veranderingen zullen komen in het releaseschema.
Wat betekenen de stakingen voor nieuwe Star Wars-films en series?
Star Wars fans gaan uiteraard ook wat merken van de stakingen in Hollywood. De staking van de schrijvers zorgde al voor problemen, maar nu ook acteurs allemaal het werk hebben neergelegd is er tijdens de (pre-)productie weinig meer mogelijk. Vorige maand gooiden hoge functionarissen van sommige studio’s nog even olie op het vuur door tegenover Deadline te zeggen dat ze de stakingen gaan uitzitten.
“The endgame is to allow things to drag on until union members start losing their apartments and losing their houses.”
Van het hervatten van de onderhandelingen lijkt dus voorlopig nog geen sprake. De series Ahsoka, Skeleton Crew en The Acolyte waren ruim voor de staking al klaar met de opnames. Het is onduidelijk of Skeleton Crew nog steeds in december en The Acolyte in het voorjaar van 2024 uit zullen komen, zeker als Disney de promotie vanuit de acteurs essentieel beschouwt. Alle promotie met acteurs uit Ahsoka die momenteel online te vinden is was al opgenomen voordat de acteursstaking begon, maar voor toekomstige series gaat dat nog een probleem worden zolang er geen overeenkomst is bereikt.
Naarmate dit langer duurt belooft dit ook weinig goeds voor Star Wars na 2024, want aan series zoals Lando en de films die op Celebration werden aangekondigd mag momenteel ook niet meer gewerkt worden. Vooralsnog heeft Disney Skeleton Crew in elk geval niet genoemd tijdens hun laatste earnings call, wat op zijn minst opmerkelijk is te noemen.
Laten we hopen dat de studio’s er met de schrijvers en acteurs uit gaan komen, waarbij ik persoonlijk graag gezegd wil hebben dat ik hoop dat de studio’s alsnog overstag gaan om acteurs niet meer economisch uit te buiten en dat het inkomensverschil tussen de bedrijfstop en de ‘gewone’ werknemers kleiner wordt. Geld ligt er volgens mij genoeg, dus laten we het eerlijk(er) verdelen – rekening houdend met de impact van streaming en AI op de entertainmentwereld anno 2023.